Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015

Ορθόδοξος φονταμενταλισμός

του Γεωργίου Δημακόπουλου, Καθηγητή Ιστορικής Θεολογίας, Διευθυντή και Συν-Ιδρυτή του Κέντρου Ορθοδόξων Χριστιανικών Σπουδών Πανεπιστήμιου Fordham, Νέα Υόρκη, Η.Π.Α.

Αποτέλεσμα εικόνας για φονταμενταλισμόςΈνας από τους ακρογωνιαίους λίθους της Ορθοδοξίας είναι η ευλάβεια της για τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι δεν υπήρξαν μόνο υποδείγματα αγιότητας, αλλά και οι μεγαλύτεροι διανοούμενοι της εποχής τους. Τα κείμενα αγίων όπως ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος Θεολόγος ή ο Μάξιμος Ομολογητής, αποτέλεσαν, και θα συνεχίσουν να αποτελούν, απαραίτητους οδηγούς στη χριστιανική πίστη και ζωή.
Είναι, όμως, ανησυχητικό το γεγονός ότι κατά τα τελευταία χρόνια, αρκετοί ορθόδοξοι κληρικοί και μοναχοί έχουν προχωρήσει σε δημόσιες δηλώσεις και τοποθετήσεις, εκφράζοντας μια «φονταμενταλιστική» προσέγγιση των Πατέρων της Εκκλησίας. Αν οι ηγέτες της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν ενωθούν και δεν συντονιστούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτή την εξέλιξη, η Ορθόδοξη Εκκλησία στο σύνολό της κινδυνεύει να κυριευθεί από εξτρεμιστές.
Όπως και άλλα φονταμενταλιστικά κινήματα, έτσι και ο ορθόδοξος φονταμενταλισμός περιορίζει ολάκερη τη θεολογική διδασκαλία σε ένα υποσύνολο θεολογικών αξιωμάτων, κρίνοντας στη συνέχεια την αξία των άλλων σύμφωνα με αυτά. Η τάση αυτή εκδηλώνεται συνήθως με κατηγορίες σύμφωνα με τις οποίες μεμονωμένα άτομα, θεσμοί ή ολόκληροι κλάδοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν ανταποκρίνονται σ’ αυτό το αυτο-επιβαλλόμενο πρότυπο ορθόδοξης διδασκαλίας. Για παράδειγμα, όταν η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου διοργάνωσε το 2010 ένα διεθνές συνέδριο προκειμένου να εξεταστεί ο ρόλος των Πατέρων στη σύγχρονη εποχή, διάφοροι επικίνδυνοι καιροσκόποι στην Εκκλησία της Ελλάδος την κατηγόρησαν, όπως και τον τοπικό επίσκοπο, για αίρεση.
Το βασικό πνευματικό σφάλμα του ορθόδοξου φονταμενταλισμού έγκειται στην υπόθεση ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας συμφωνούν μεταξύ τους σε όλα τα θεολογικά και ηθικά θέματα. Αυτή η παρανόηση συνδέεται, χωρίς αμφιβολία, με μια άλλη εξίσου εσφαλμένη πεποίθηση, ότι δηλ. η ορθόδοξη θεολογία δεν έχει υποστεί καμία μεταβολή – ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια, καθώς διαφορετικά δεν θα υπήρχε καμία ανάγκη για τους Πατέρες να ενδιαφέρονται για την οικοδόμηση ενός consensus, μιας συμφωνίας δηλ. στις διάφορες Οικουμενικές Συνόδους.
Η ειρωνεία, όπως προσδιορίζεται από την πρόσφατη μελέτη του φονταμενταλισμού, είναι ότι, ενώ οι φονταμενταλιστές ισχυρίζονται ότι προστατεύουν την ορθόδοξη χριστιανική πίστη από την διαφθορά της νεωτερικότητας, το όραμα που έχουν για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό είναι καθ’ αυτό ένα πολύ σύγχρονο φαινόμενο. Με άλλα λόγια, η Ορθοδοξία ποτέ δεν ήταν αυτό που φονταμενταλιστές ισχυρίζονται ότι είναι.
Πράγματι, μια προσεκτική ανάγνωση της χριστιανικής ιστορίας και θεολογίας καθιστά σαφές ότι ορισμένοι από τους πλέον σημαίνοντες αγίους της Εκκλησίας είχαν διαφωνίες μεταξύ τους, μερικές φορές μάλιστα πολύ έντονες. Για παράδειγμα οι απόστολοι Πέτρος και Παύλος διαφωνούσαν σχετικά με την περιτομή. Ο Μέγας Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος συγκρούστηκαν σχετικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την αναγνώριση της θεότητας του Αγίου Πνεύματος. Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο οποίος έζησε σε ένα μοναστήρι στα όρια του ισλαμικού χαλιφάτου, εγκατέλειψε την προγενέστερή του υμνογραφική παράδοση, προκειμένου να αναπτύξει μια νέα που θα ανταποκρινόταν στις ανάγκες της κοινότητάς του.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι οι ορθόδοξοι φονταμενταλιστές επιχειρούν να ενισχύουν την εκ μέρους τους απλουστευτική ανάγνωση των Πατέρων της Εκκλησίας, με επιπλέον αναλήθειες και ψεύδη. Ένα από αυτά τα πιο συνηθισμένα ψεύδη, είναι ο ισχυρισμός τους ότι ο μοναχισμός υπήρξε ανέκαθεν ο θεματοφύλακας της ορθοδόξου διδασκαλίας. Ένα άλλο επιμένει ότι οι Πατέρες ήταν αντίθετοι στο στοχασμό. Ενώ ένα τρίτο προβάλλει την ιδέα ότι η συμμόρφωση προς τη διδασκαλία των Πατέρων προϋποθέτει την αντίσταση προς οτιδήποτε προέρχεται από τη Δύση. Όλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί είναι προφανώς λανθασμένοι για συγκεκριμένους λόγους, ωστόσο αποτελούν όλοι μαζί συμπτώματα μιας ιδεολογικής μεταμφίεσης που επιδιώκει την απόδραση από το σύγχρονο κόσμο.
Ο ύπουλος κίνδυνος των ορθόδοξων φονταμενταλιστών είναι ότι συσκοτίζουν τη διαφορά ανάμεσα στην παράδοση και τον φονταμενταλισμό. Χρησιμοποιώντας την παράδοση ως πολιτικό όπλο, ο ιδεολόγος εξαπατά εκείνους που δεν είναι διατεθειμένοι να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία των θρησκευτικών ηγετών τους.
Σε μια εποχή που τόσοι πολλοί νέοι άνθρωποι επιλέγουν να μείνουν μακριά από κάθε θρησκευτική παράδοση και εκλησιαστικό θεσμό, η εξάπλωση της φονταμενταλιστικής ιδεολογίας στις ενορίες οδηγεί σε μια κατάσταση όπου τα παιδιά μας καλούνται να επιλέξουν μεταξύ ενός θρησκευτικού εξτρεμισμού ή της καθολικής θρησκευτικής αδιαφορίας.
Είναι καιρός οι ορθόδοξοι αρχιερείς και οι λαϊκοί που κατέχουν υπεύθυνες θέσεις να διακηρύξουν προς κάθε κατεύθυνση ότι η ιδιαίτερη σπουδαιότητα των Πατέρων της Εκκλησίας δεν έγκειται στη δουλική τήρηση ενός απολιθωμένου συνόλου προτάσεων που χρησιμοποιούνται με σκοπό την αυτοπροβολή. Η σημασία των Πατέρων βρίσκεται στην ειλικρινή και από τα βάθη της ψυχής τους προσπάθεια αναζήτησης του Θεού και της συνάντησής του με τον κόσμο. Η φονταμενταλιστική ανάγνωση τόσο των Πατέρων όσο και της Αγίας Γραφής δεν οδηγεί ποτέ στον Θεό. Αντίθετα οδηγεί στην ειδωλολατρία.
Μετάφραση: Νικόλαος Ασπρούλης, Υπ. Δρ. Φιλοσοφίας ΕΑΠ, Επιστημονικός Συνεργάτης Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου και περιοδικού Θεολογία
Το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής:  blogs.goarch.org/blog/-/blogs/orthodox-fundamentalism 
 amen.gr

ΣΧΟΛΙΟ: Αυτό είναι τό έγκλημα τής αποτειχίσεως καί τού αντι-οικουμενισμού. Βιάστηκαν. Κινήθηκαν χωρίς νά γνωρίζουν τόν εχθρό. Τήν αίρεση πού αλλοτριώνει τήν σωτηρία. Αρχισαν νά χτυπιούνται μεταξύ τους γιά τήν ανάδειξη τού σωτήρος τής εκκλησίας. Χωρίς νά καταλαβαίνουν από τήν μεγαλομανία τους ότι η εκκλησία έχει σωτήρα, δέν περιμένει κάποιον καινούργιο. Καί χωρίς νά μετέχουν τής σωτηρίας πού δωρίζει ο Σωτήρ. Καί τώρα;; Προσφέρουν τό καλύτερο άλλοθι στήν φρεναπάτη τού Οικουμενισμού, ώστε νά ολοκληρώσει τά σχέδιά του ανενόχλητος.  Μία επίσκεψη στά ιστολόγια τών αποτειχισμένων μπορεί νά πείσει γιά τήν αλήθεια τής κατηγορίας περί φανατισμού αυτών πού αντιδρούν στήν εξέλιξη τής θεολογίας.

Αμέθυστος

18 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Το ξέρουμε. Σου κάθονται στο στομάχι σου οι Αποτειχισμένοι.
Τυφλέ και ασεβή τους Αγίους Παϊσιο και Ιουστίνο γιατί τους βρίζεις;Χυδαίο υποκείμενο.

amethystos είπε...

Ζήτω η τρέλλα.

Ανώνυμος είπε...

Καί φαίνεσαι και είσαι τρελλός.
Εσύ δεν είσαι εκείνος που τους ονομάζεις φαντασιόπληκτους;Αφού μιλούν και οι δύο γιά την Αίρεση του Οικουμενισμού εσύ γιατί την αρνείσαι;Και εδώ τα ίδια γράφεις, αλλά το πάθος σου εναντίον των Αποτειχισμένων σε τυφλώνει και δεν σε αφήνει να το δείς. Κρίμα σου Κολασμένε.

Ανώνυμος είπε...

8:19
Το βλεπουμε καθημερινα στο μπλοκ αποτειχισις τον τροπο επιθεσης καποιων γυναικων και ανδρων,οι οποιοι ..........
Προκειμενου να υποστηριξουν τις αποτειχισμενες θεσεις τους,δεν δισταζουν να μεμφονται τους παντες οσους διαφωνουν με αυτους και προκειμενου να τους πεισουν με καθε τροπο τους θεωρουν ''μολυσμενους '' και ''αιρετικους''...κ αντι να φυγουν απο αυτους ως απο οφεως μη και μαγαριστουν ,αυτοι επικοινωνουν , επειδη λυπηθηκαν τοσο πολυ και μας ηγαπησαν σφοδρα ωστε ειναι ικανοι να μας διαπομπευουν κι ολας αμφισβητωντας ηθος και δογμα και ο ακριτος ζηλωτισμος τους ειναι καρπος αλλου πνευματος.
Να θυμισουμε τον Καθηγητη δογματικης στο πανεπιστημιο του Βελιγραδιου π/Ιουστινο Ποποβιτς ,ο οποιος ειναι αγιος στη Σερβια και ο οποιος δεν αποτειχιστηκε απο τον αιρετικο του Πατριαρχη.
Ας σταματησει το κινιγητο επιτελους μη κ μαγαριστειτε.
Προσοχη προσοχη λοιπον.-

Ανώνυμος είπε...

Φαίνεται ότι ανοηταίνουμε όλοι μας γιατί έτσι μας συμφέρει. Το μπλόκ αποτείχιση από ότι και εγώ βλέπω καταχωρεί τις θέσεις των Πατέρων της Εκκλησίας και όχι απλά προσωπικές τους απόψεις.
Δεν μας θεωρούν αυτοί Μολυσμένους αλλά αυτά λένε τα κείμενα των Αγίων Πατέρων όταν συμφυρόμεθα με τους αιρετικους. Είναι πολύ σοβαρό το θέμα και το παίρνουμε αψήφιστα δυστυχώς.Μας ενοχλεί η διαφορετική φωνή των αποτειχισμένων, αλλά αυτή φωνή είναι τωνν Πατέρων της Εκκλησίας και όχι των σημερινών αγράμματων ή αστοιχείωτων κληρικών και θεολόγων.Η αποτειχισμένοι που στηρίζονται στους Πατέρες εχουν βάσεις γερές που αποτειχίστηκαν και γι αυτό δεν πτοούνται και συνεχίζουν να γράφουν και παλεύουμ σε ενα κόσμο αδιάφορο και γενικά διεφθαρμένο.

Ανώνυμος είπε...

Τέτοιο ζηλωτισμό βλέπουμε σε όλες τις αιρέσεις, όπως πεντηκοστιανούς, μάρτυρες Σκοπιάς κτλ.. Σου μιλούν ακατάπαυστα με ένα φανατισμό και ενώ παριστάνουν τους πράους, βλέπεις στα μάτια τους το "άλλο πνεύμα", το πνεύμα της πλάνης. Μόλις διαφωνήσεις σε κατατάσσουν στους εχθρούς του Θεου, και αρχίζουν τις "απειλές" ότι θα "περάσεις από τον Αντίχριστο"..
Τι σχέση μπορεί να έχουν με την αληθινή αγιότητα, με την αληθινή σύνεση, σοφία, διάκριση, ειρήνη αλλά και βούληση για καθοδήγηση που είχαν οι Άγιοι και όχι για πλύση εγκεφάλου.
Τα πράγματα είναι τόσο φανερά και ξεκάθαρα.Στην αρχή βέβαια της πνευματικής ζωής μπορεί να μπερδευτείς γιατί η ζωή τους είναι "καθαρή", τηρούν επακριβώς κάποιους κανόνες, και κατηγορούν τους άλλους για ψευτοχριστιανούς. Όμως είναι η προσωποποίηση του Φαρισαίου, αφού έχουν την τέλεια ιδέα για τον εαυτό τους, και αυτοδικαιώνονται (και "σώζονται") επειδή ανήκουν σε κάποια ομάδα.
Ο Κύριος όταν τον ρώτησαν για τις έσχατες μέρες ξεκίνησε να λέει πρώτα για τους ψευδοπροφήτες.Και είπε "βλέπετε μη τις υμάς πλανήσει.. Πολλοί θα έρθουν στο όνομά μου , αλλά μην τους ακολουθήσετε.Από τους καρπούς θα καταλάβετε το δέντρο". Μ.

Ανώνυμος είπε...

7.33 Μήπως οι Πατέρες μίλησαν για άλλη περίπτωση; Π.χ. για την πλήρη ένωση; Aν είμαστε πια όλοι μολυσμένοι και μαγαρισμένοι και μιάσματα του κόσμου, τότε οι "καθαροί" είναι κάποιοι ελάχιστοι (δεν ξέρω και πόσοι είναι)..
Στην Αποκάλυψη βλέπουμε ένα αμέτρητο πλήθος από κάθε φυλή γλώσσα και έθνος μπροστά στο θρόνο του Θεού, που έρχεται από την μεγάλη θλίψη .Δεν βλέπουμε λίγες εκατοντάδες αποτειχισμένων. Μ.

amethystos είπε...

Καλημέρα σοφέ. Γιά πές μας γιά πιά αίρεση μιλάμε;; Πάς στόν γιατρό καί λές είμαι άρρωστος καί τού περιγράφεις τά συμπτώματα πού σέ ανησύχησαν. Αν σού πεί , ναί είσαι άρρωστος, θεραπεύτηκες; Αν σού πεί έχεις όλες τίς αρρώστειες είναι γιατρός;.Γι' αυτό σέ υποβάλλει σέ εξετάσεις. Καί μόνον αφού βρεί τί ακριβώς συμβαίνει, ονομάζει τήν ασθένεια καί σού δίνει θεραπεία. Αυτή είναι η επιστήμη. Σού λέει καί τί πρέπει νά προσέχεις καί νά αποφεύγεις γιά νά βοηθήσεις τήν θεραπεία, διότι τό φάρμακο από μόνο του δέν επαρκεί, χρειάζεται καί η θέληση τού ανθρώπου. Αυτό εξάλλου σημαίνει αρρώστεια. Είμαι α-σθενής. Εχασα τό σθένος μου. Τό φάρμακο βοηθά τό σώμα, ο τρόπος ζωής πού συνοδεύει απαραιτήτως τήν θεραπεία, ειδική τροφή κ.τλ., αφορά τήν ψυχή, διότι ο άνθρωπος είναι σύνθετος. Ετσι πρέπει νά αποφεύγονται ορισμένα πράγματα, πού βοηθούν όμως τήν θέληση , τήν απόφαση ότι είμαστε άρρωστοι. ΤΑ ΊΔΙΑ ΙΣΧΎΟΥΝ ΚΑΊ ΓΙΆ ΤΉΝ ΑΊΡΕΣΗ. Οι κανόνες είναι οι συμβουλές τής θεραπείας πού συνοδεύουν τό φάρμακο καί τήν διάγνωση. Στήν προεπιστημονική εποχή ο γιατρός ονομαζόταν σαμάνος. Είχε μία θεραπεία γιά τά πάντα. Κράζοντας καί χορεύοντας, απαγγέλοντας μυστικές ευχές καί απειλές προσπαθούσε νά διώξει τά κακά πνεύματα. Αυτή η ιατρική ανήκει στήν πρωτόγονη εποχή τής ανθρωπότητος, τήν προ-ελληνική.

Ανώνυμος είπε...

Αδ. Αμέθυστε, η περιγραφή σου είναι φοβερή! Αρκεί να μπορεί κάποιος να συσχετίσει τις έννοιες μεταξύ τους.. Μετά αρχίζει να ξεμπερδεύεται η κατάσταση..

Ανώνυμος είπε...

Αυτά που γράφεις Αμέθυστε να τα ρωτήσης στον Αγιο Ιουστίνο και στον Αγιο Παϊσιο που μιλουσαν σκληρα γιά την σημερινή Παναίρεση του Οικουμενισμού.
Και μία επαλήθευση: Ο Αγιος Ιουστίνος εκαμε μερική Αποτείχιση απομονώθηκε στο κελί του και δεν επικοινωνούσε με τον πατριάρχη του, δεν ξέρουμε μήπως δεν πήγαινε και στον ναό του μοναστηριού, θέλει ερευνα.

amethystos είπε...

Γιά τά συλλείτουργα. Η αίρεση διαδίδεται από τόν Ζηζιούλα, τίς θεολογικές σχολές, τήν Ακαδημία Βόλου. Πώς θά τούς αντιμετωπίσεις κραδαίνοντας τά συλλείτουργα;; Τόν Οικουμενισμό τόν έστησε ο Σολόβιεφ καί ο Φλωρόφσκι, πατώντας στόν Γερμανικό Ιδεαλισμό.Ολοι αυτοί διαφθείρουν τό φρόνημα τών νεαρών σπουδαστών τής θεολογίας καί μέ τόν Γιαγκάζογλου έχουν βάλει χέρι καί στά σχολεία δημιουργώντας Γενίτσαρους. Θά τούς μιλήσεις γιά τά συλλείτουργα;; Τό σύνολο τών νέων κατηχείται σήμερα στήν νέα αίρεση. Τί θά πείς στούς νέους ότι καταπατώνται οι ιεροί θεόσδοτοι κανόνες;; Σήμερα οι άνθρωποι θαυμάζουν τόν Αινστάιν, Τόν Χώκινγκ. Τί θά τούς αντιπροτείνουμε τήν σύνοδο τής Φερράρας καί τόν Αγιο Μάρκο;; Ξέρεις κάν τί σημαίνει αίρεση;; Αίρεση σημαίνει ότι αίρω από τό όλον ένα μέρος καί τό ανακηρύσσω όλον διότι αυτό τό μέρος πού επέλεξα περιλαμβάνει καί τό εγώ μου. Ο ΒΛΑΚΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΣΩΣΕΙ.

Ανώνυμος είπε...

Παιδια σωπάτε ο αμέθυστος αρχίζει νά βγάζει μυστικά! Δηλαδή αμέθυστε άν πείς στά παιδιά όλα αυτά περί του όλου καί του μέρους ...τά παιδιά θά παραμυθιαστούνε ή θά σου πουνε χ...τήκαμε καί μένα τί με νοιάζει ρέ φίλε ; Πάντως μήν τους πείς οτι αίρεση σημαίνει αίρω γιατί βγαίνει από το αιρέομαι αιρούμαι που σημαίνει εκλέγω προτιμώ καί εν πάση περιπτώσει δέν σέ μάλωσε κανείς αγόρι μου άν εσύ δωσεις μία δική σου λεκτική εκδοχή άν τό πείς μέ δικά σου λόγια σύμφωνα μέ το φιλοσοφικό σου στοχασμό -πολλοί σύγχρονοι τό έχουν κάνει - αυτό όμως δέν σημαίνει οτι πρέπει νά καταργήσουμε τους θεόσδοτους ιερούς κανόνες ,την σύνοδο Φερράρας Φλωρεντίας , τον άγιο Μάρκο τον Ευγενικό ...Και η Κατίνα ακόμα μπορεί νά δώσει έναν ορισμό του τί είναι αίρεση ή οικουμενισμός που νά είναι πιό έξυπνος από τον δικό σου Μήπως πρέπει νά την ανακηρύξουμε διδάκτορα θεολογίας ;

amethystos είπε...

Αλλο νέοι καί άλλο παιδιά. Τί διαφορά βρίσκεις ανάμεσα στήν ετυμολογία καί στό αποσπώ όπως η σκύλα μπρός στά μούτρα τής χάρυβδης;; Ενας βλάκας δέν μπορεί νά φέρει τήν βλακεία. Σού δίνω μερικά κουπόνια ακόμη.

Ανώνυμος είπε...

12:59
Μαθε να περιμενεις...
Χωρις ανοχη κ οικονομια δεν υπαρχει απολογια για τους αιρετικους...η εκκλησια κανει και εχει μια διαχρονικη ανοχη.
Αλλα οταν γινεσαι επιθετικος με τους γυρω σου κανεις κ τον αλλον επιθετικο επειδη κ ο αλλος δεν ειναι τελειος...π

Ανώνυμος είπε...

9.24
Αμεθυστε σου διάφυγε κάτι Ανάμεσα στην προπατερική καί την μεταπατερική εποχή παρεμβάλλεται και η πατερική εποχή μήν την ξεχνάς καί μήν την διαγράφεις Η προπατερική αίρεση καί η μεταπατερική αίρεση οι δυο όψεις του αυτού νομίσματος που θέλουν νά αγνοήσουν την πατερική θεολογία Διάλεξε καί πάρε !

amethystos είπε...

Δέν υπάρχει προπατερική εποχή.

Ανώνυμος είπε...

Ε΄πώς! Δέν υπάρχουν καί αυτοί που θέλουν νά επαναφέρουν το πνεύμα της αρχαιας εκκλησίας καθαρό πρίν το διαφθείρει η παράδοση ,οι κανονες, τά δόγματα... ;

amethystos είπε...

Ενα είναι τό πνεύμα καί τότε καί τώρα. Αυτό πού μάς δίνει τούς Αγίους. Ερωτευμένος μέ τό πνεύμα τής πρώτης εκκλησίας είναι ο Ζηζιούλας. Αλλά μιλάμε γιά άλλο πνεύμα.