Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2013

Karl R. Popper : Τι πράγμα είναι η διαλεκτική του Χέγκελ;

Karl R. Popper : Τι πράγμα είναι η διαλεκτική του Χέγκελ;

Δέν θα μπορούσαμε να φανταστούμε τίποτε πιό παράξενο και απίστευτο που να μήν έχει λεχθεί απο κάποιον φιλόσοφο.
Καρτέσιος 


Η μοντέρνα διαλεκτική (με την μοντέρνα σημασία, δηλαδή με την Εγελιανή σημασία) είναι μία θεωρία που βεβαιώνει πώς κάτι, δηλαδή η ανθρώπινη σκέψη, αναπτύσσεται σύμφωνα με  μία πρόοδο που χαρακτηρίζεται απο την διαλεκτική τριάδα: θέση, αντίθεση και σύνθεση. Κατ’αρχάς υπάρχει μία ιδέα ή θεωρία ή κίνηση, ή θέση. Η σύγκρουση, πού ακολουθεί λογικώς με την αντίρρηση στήν θέση, των δύο αντιθέτων, προωθείται στα άκρα ώσπου φτάνει σε κάποια λύση που βρίσκεται πέρα απο την θέση και την αντίθεση. Στην σύνθεση. Μπορεί αυτή η σύνθεση να γίνει με την σειρά της θέση που θα δημιουργήσει μία καινούργια διαλεκτική Τριάδα και πάει λέγοντας.
Στην πραγματικότητα όμως δέν παράγει η θέση την αντίθεση αλλά η κριτική μας στάση. Αναλόγως δέ, την σύνθεση δέν την παράγει η διαμάχη ανάμεσα στην θέση και στην αντίθεση, διότι αυτή συμβαίνει μέσα στο μυαλό μας. Και το μυαλό μας πρέπει να είναι σε θέση να παράγει ιδέες.
Πνιγμένη όμως στην αντίθεση δέν βρίσκεται μόνον η κριτική μας ικανότητα αλλά και η αντίφαση. Σημαντική για την σκέψη όσο και η κριτική. Διότι η κριτική στηρίζεται στην ανακάλυψη διαφόρων αντιφάσεων μέσα στην θεωρία. Ακριβώς λοιπόν επειδή οι αντιφάσεις είναι τόσο απαραίτητες στην κριτική, οι σύγχρονοι φιλόσοφοι απεφάσισαν πώς δέν υπάρχει κανένας λόγος να μήν δεχόμαστε τις αντιφάσεις. Εφόσον μάλιστα βρίσκονται παντού. Και εγκατέλειψαν στα αζήτητα την αρχή της μή-αντιφάσεως των αρχαίων. Την ίδια την ουσία της διαλεκτικής της αλήθειας. Και επινόησαν την διαλεκτική λογική.
Ένα σημαντικό κεφάλαιο της μοντέρνας Ιστορίας της φιλοσοφίας, είναι η διαμάχη ανάμεσα στην Καρτεσιανή νοησιαρχία και τον εμπειρισμό, βρεταννικής καταγωγής. Ο Καρτέσιος λοιπόν ισχυρίστηκε στην εποχή του πώς ο αληθινός φιλόσοφος πρέπει να αποφύγει με σχολαστικότητα τις παράλογες και τρελλές ιδέες. Για να βρεί την αλήθεια πρέπει να αποδεχθεί μόνον εκείνες τις σπάνιες ιδέες οι οποίες είναι σύμφωνες με τη νόηση λόγω της φωτεινότητος των, της λαμπρότητος των, της καθαρότητος και της διακρίσεως. Ιδέες οι οποίες είναι αυταπόδεικτες. Μπορούμε να οικοδομήσουμε τις θεωρίες που στηρίζουν την επιστήμη χωρίς καμμία αναφορά στην εμπειρία. Διότι κάθε νοησιαρχική καθαρή πρόταση είναι αναγκαίως μία πραγματική περιγραφή των γεγονότων. Αυτός είναι ο διανοητισμός, ο οποίος εκφράστηκε απο τον Χέγκελ, ώς εξής : «Αυτό που είναι λογικό είναι πραγματικό».
Αντίθετα απο την νοησιαρχία, ο εμπειρισμός ισχυρίζεται πώς μόνον η εμπειρία μάς τοποθετεί σε θέση να αποφασίσουμε για την αλήθεια ή το ψεύδος μιας επιστημονικής θεωρίας.
Ο Kant έβαλε σε κριτική θέση τα πράγματα, λέγοντας πώς η κυριαρχία τής γνώσης μας περιορίζεται μόνον στο πεδίο της δυνατής εμπειρίας. Και κάθε λογική σκέψη πέραν του πεδίου αυτού, η οποία βεβαίως στηρίζεται ή θα στηρίζεται σε κανόνες καθαρής λογικής, δέν δικαιολογείται.
Αυτή η σύνθεση του Κάντ, γέννησε τον Γερμανικό ιδεαλισμό, δηλαδή την οικοδόμηση Μεταφυσικών συστημάτων στηριγμένων στην «διανοητική ενόραση».
Στην ερώτηση λοιπόν, πώς είναι δυνατή η επιστήμη; Η σύγχρονη επιστήμη! Ο Κάντ απάντησε με την σύσταση του σύγχρονου υποκειμένου: «Η διάνοια είναι Ικανή να κατανοήσει τον κόσμο, διότι αυτός, όπως μας φανερώνεται, φαίνεται σε μας, αντίστοιχει σ’αυτόν. Ο κόσμος μοιράζεται την φύση της διάνοιας μας! Ο κόσμος που φαίνεται είναι ένα είδος υλικού στο οποίο η διάνοια μας δίνει μορφή! Το σύγχρονο υποκείμενο, και δέν υπάρχει άλλο, είναι η διάνοια μας. Η γνώση μας. Η αρχαία γνώμη!
Ο Χέγκελ λοιπόν εξαντικειμενοποίησε τον Κάντ λέγοντας: Η διάνοιά μας είναι ο κόσμος. Διότι το λογικό είναι πραγματικό. Διότι πραγματικότης και διάνοια είναι το ίδιο πράγμα (ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ την οποία εισήγαγε ο Γιανναράς και υιοθετήθηκε απο όλους τους υπόλοιπους). Ο Φίχτε που γεφύρωσε τον Κάντ και τον Χέγκελ είχε αποφανθεί: Η διάνοια δημιουργεί τον κόσμο. Τα αντικείμενα, τα πράγματα (Είναι και η θέση του Ράμφου)
Ο Κάντ, ανασκευάζοντας την νοησιαρχία, είχε χρησιμοποιήσει το εξής επιχείρημα. Μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα θεωρητικό σύστημα με την καθαρή λογική, αλλά θα βρούμε, απογοητεύοντάς μας, πώς χρησιμοποιώντας τα ίδια επιχειρήματα μπορούμε κάλλιστα να αποδείξουμε και την αντίθετη θέση. Δηλαδή  η νοησιαρχική μεταφυσική αρχή ή του αυτονόητου, δέν οδηγεί σε μία και μοναδική λύση ή θεωρία. Με ανάλογο αυτονόητο τρόπο μπορούμε να ισχυρισθούμε μία πολλαπλότητα πραγμάτων (Κάτι που θυμίζει την αρχαία απόφανση: λόγος αντιστρατεύεται λόγον).
Πώς ξεπέρασε ο Χέγκελ, την κριτική αυτή; Καταργώντας την αντίφαση. Ο Κάντ ανασκεύασε την μεταφυσική, όχι την νοησιαρχία. Διότι δέν υπολόγισε την εξέλιξη. Η αντίφαση είναι μία θεωρία η οποία δέν υπολόγισε ότι η πραγματικότης, η σκέψη δηλαδή δέν είναι ένα σταθερό μέγεθος, αλλά αναπτύσσεται, διότι ζούμε σ’έναν κόσμο που εξελίσσεται.
Σήμερα ο Χέγκελ ζεί στα μαθηματικά, όπου οι δογματικές βεβαιότητες στηρίζονται στο ψευδοερώτημα : Γιατί ο κόσμος αντιστοιχεί στα μαθηματικά; 
Η ανάπτυξη της διαλεκτικής του Χέγκελ με τον διαλεκτικό υλισμό του Μάρξ, ισχυρίζεται πώς προσφέρει προγνωστικά της εξελίξεως, δημιουργεί δηλαδή ιστορία, δημιουργεί μέλλον. Κάτι που κατερρίφθη ήδη πανηγυρικά απο την ιστορία.
Για αυτό το λόγο επειδή το υποκείμενο κατάγεται απο τη διάνοιά μας και το πρόσωπο απο το υποκείμενο ελέγχουμε το Ράμφο, το Γιανναρά, το Ζιάκα, το Λουδοβίκο, λέγοντας τους : Κύριοι αυτά που γράφετε σε μορφή ερεύνης και μελέτης είναι δικά σας εγκεφαλογραφήματα. Ποσώς μας ενδιαφέρουν. Ας βρείτε ένα γιατρό. Αλλά κανείς δέν ακούει. Διότι κάθε φορά που τους χτυπάμε την πόρτα, το βρίσκουμε ακατοίκητο, διότι είτε θα είναι γεμάτο το κεφάλι τους με τα φαντάσματά τους, είτε θα είναι άδειο, ξεφορτωμένο σε κάποιο βιβλίο, ή σε κάποια ομιλία.

Αμέθυστος.

4 σχόλια:

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Το χεγκελιανό τρίπτυχο ομοιάζει προς και παρομοιάζεται με την τεχνητή νοημοσύνη,που,ενώ αποσκοπεί 'στη δημιουργία μιας αδογμάτιστης επιστημολογίας,μιας εύκαμπτης επιστημολογικής θεωρίας,αντιφάσκει προς (σ)εαυτόν,απολήγοντας 'στην απολυτοποίηση,την απολυτοποίησή της μέσω (οριστικών) αποφάνσεων αυτής της επιστημολογίας!Κατά πόσον,εδώ,η (θεμελιώδης επί του προκειμένου και ανέκαθεν και πάντοτε ισχύουσα)α(Α)ρχή της μη(-)αντίφασης τηρείται και εφαρμόζεται εδώ απαρεγκλίτως και καθολικώς χωρίς να (υπο-)πέσουμε (και) εμείς αυτοί,οι...''ευφυέστατοι'','στην παγίδα αυτή αυτής της κωμικοτραγωδίας,που και,μόλις,είχαμε εμβαθύνη (τόσο) για την ερμηνεία του χάους της Βαβέλ αυτού του (πτωτικού-//μεταπτωτικού)κόσμου(άρα και -/''άκρως-ακραιφνώς''-απατηλού-απατεώνα αυτομάτως και εξάπαντος..);



ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Με τη χεγκελιανή θέση περί (τελικής) σύνθεσης από αντίθετα είναι εξαιρετικότατα δυσχερές να φθάσουμε 'σε (τελική -αλλά- και γενική εξίσου) απόφανση περί μιας επιστήμης που να περιλαμβάνη και συμπεριλαμβάνη όλες τις επιστήμες,όλες τις άλλες επιστήμες καθώς και μιας (τελικής και γενικής πάλι και 'ξανά) επιστημονικής-επιστημολογικής μεθόδου και προσέγγισης εύρεσης-ανεύρεσης τόσο της σύνθεσης αυτής,της τόσο πολυπόθητης όσο και,συγχρόνως,της δυνατότητας και εφικτότητας διατήρησης της ενότητας -αλλά- και ενοποίησης -των αντιθέτων- 'στον κόσμο.Αυτό αντιλαμβάνομαι και κατανοώ,από πλευράς μου,επ'ευκαιρία και αφορμή αυτού του απογείου,του χ(Χ)ρυσού αι(Αι)ώνα της εποχής της φ(Φ)ιλοσοφίας του Γερμανικού Ιδεαλισμού,μιας κατ'εξοχήν και εξόχως δυτικής-//δυτικοευρωπα'ι'κής κουλτούρας αποθέωσης του ε(Ε)γώ όσο και του π(Π)ροσώπου,του π(Π)ροσώπου τ(Τ)ου,το οποίο και/-και- εισήχθη αυτούσιο (αλλά) και άκρως,ακρότατα λάθρα,παντελώς αποκεκρυμμένο -αλλά- και εγκρυπτόμενο όσο και επικαλυπτόμενο 'στην Ελλάδα και 'σε μια Ελλάδα σοφιστών και πολιτικολογούντων,εξουσιομανών και μεγαλόμανών,φιλοχρημάτων και μωροφιλοδόξων,όπου η ε(Ε)πιστήμη έχει εγκαταλειφθή με τον οριστικότερο,πειστικότερο,αποφασιστικότερο,αφανέστερο δυνατό τρόπο ένεκα της εξυπηρέτησης πολυωνύμων και πολυποικιλ(λλ)ωνύμων συμφερόντων και παραδίδοντας τη θέση της 'στη γ(Γ)νώμη,όπως και 'στην κάθε είδους και μορφής(...κοπτοραπτικής...μορφής...συνηθέστατα και ως συνήθως..)ψευδώνυμη/(ψευδώνυμη)γνώση.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Η ορθολογική τοποθέτηση δεν αποδεικνύεται ορθολογικά (ως) σωστή αλλά στηρίζεται στην ανορθολογική πίστη της λογικής(Πόππερ).

ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ είπε...

Σπουδαία ποππεριανή συμβολή κατά τον προηγούμενο αιώνα,μεταξύ άλλων,είναι,θεωρείται η πνευματική μετριοφροσύνη,πηγάζουσα από τον πλατωνικό Σωκράτη,μεγάλο (και) διαχρονικό αντίπαλο κάθε είδους και μορφής σοφιστείας και γοητείας της,η οποία (πνευματική μετριοφροσύνη) συνάγεται τόσον από μια σχετικότητα/σχετικοποίηση του κριτικού ορθολογισμού,της λογικής,του λογικισμού όσον και μια απολυτότητα/απολυτοποίηση της δημιουργικής φαντασίας επί μιας μεθοδολογίας και προσέγγισής της της επιστήμης,μιας μεθοδολογικής επιστημολογίας(κινείται αναμεταξύ των -και- υπό το βάρος πάντοτε της ιδιαιτερότητας της τραγωδίας/Τραγωδίας των επιρροών που ‘δέχθηκε κατά τη διάρκεια ή -και- τον απόηχο των γεγονότων του Εικοστού).